TT – Một thiếu niên chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự nhưng đã bị tuyên mức án 2 năm tù chỉ vì một sai sót hộ tịch.

Chuyện một thiếu niên bị tù oan

Bản sao giấy khai sinh số 33 (trên) trái với quy định của Nhà nước về đăng ký hộ tịch và bản sao giấy khai sinh đúng của Lê Xuân H.

Theo cáo trạng của Viện KSND huyện Hoằng Hóa (tỉnh Thanh Hóa) ngày 17-12-2008, Nguyễn Văn D. (SN 1992), Lê Xuân H. (SN 1994) và Phạm Văn S. (SN 1993) đều trú tại thôn Hải Sơn, xã Hoằng Trường, huyện Hoằng Hóa rủ nhau đi chơi. Trên đường đi, D. nảy sinh ý định chiếm đoạt tài sản của người khác để lấy tiền tiêu xài nên phân công S. về nhà lấy dao.

Thấy anh Hải là người cùng thôn đang đi bộ, D. xông ra túm cổ áo, rút dao gí vào ngực anh Hải. Lúc này H. từ phía sau thò tay vào túi quần anh Hải lấy một điện thoại di động hiệu Xtelecom và 25.000 đồng. Hôm sau, cả ba đến công an xã đầu thú và khai báo hành vi phạm tội của mình. Số tài sản đã được trả lại anh Hải.

Bản sao khai sinh sai lệch

Điều 12. Tuổi chịu trách nhiệm hình sự (Bộ luật hình sự) 1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm. 2. Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Hành vi phạm pháp của D., H., S. như cáo trạng nêu trên cần phải xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật để răn đe, giáo dục. Tuy nhiên, đối với trường hợp Lê Xuân H. cần phải xem xét lại.

Ngày tháng năm sinh của H. theo cáo trạng là 8-6-1994, trong khi đó tại sổ đăng ký khai sinh (quyển số 1, năm 2004) của xã Hoằng Trường đang được lưu ở Phòng tư pháp Hoằng Hóa ghi rõ: Lê Xuân H. sinh ngày 8-6-1995, có nghĩa khi phạm pháp H. chỉ mới 13 tuổi 6 tháng. Ở tuổi này, người phạm tội chưa phải chịu trách nhiệm hình sự.

Không hiểu vì lý do gì, sau khi H. phạm tội đến ngày 23-2-2009, được sự tham mưu của bà Lê Thị Cúc, cán bộ tư pháp – hộ tịch xã Hoằng Trường, ông Lê Phạm Lai – chủ tịch UBND xã – đã ký cấp bản sao giấy khai sinh số 33 (quyển 1, năm 2009) cho Lê Xuân H. nhưng có ngày tháng năm sinh là 8-6-1994 (lệch với giấy khai sinh trong sổ gốc một tuổi). Sau đó H. bị truy tố và đến ngày 19-6-2009, TAND huyện Hoằng Hóa đã xét xử H. cùng D., S.. H. bị tòa tuyên 24 tháng tù cho hưởng án treo.

Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Công Thành – chuyên viên Phòng tư pháp huyện Hoằng Hóa – khẳng định: “Việc chủ tịch UBND xã ra quyết định hủy bản sao giấy khai sinh số 64 (quyển 1, năm 2004) của công dân Lê Xuân H. rồi cấp lại bản sao giấy khai sinh số 33 (quyển 1, năm 2009) là trái với các quy định của Nhà nước về đăng ký hộ tịch”.

Ông Thành nhấn mạnh: “Chỉ có ngày tháng năm sinh của công dân Lê Xuân H. được ghi tại bản sao giấy khai sinh số 64 (quyển 1, năm 2004) và trong sổ đăng ký khai sinh (quyển 1, năm 2004) đang được lưu tại Phòng tư pháp là có giá trị pháp lý”. Ông nói Phòng tư pháp sẽ tham mưu cho chủ tịch UBND huyện ra quyết định hủy bản sao giấy khai sinh số 33 nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng cho em Lê Xuân H..

Để tìm hiểu thêm về vụ việc này, ngày 11-7 chúng tôi đã có cuộc trao đổi với bà Lê Thị Cúc. Bà Cúc thừa nhận: “Bản sao giấy khai sinh số 33 là sai về năm sinh. Vì vậy bản sao giấy khai sinh này đã được chúng tôi thu hồi và hủy rồi”. Nhưng khi chúng tôi hỏi quyết định hủy thì bà Cúc trả lời lúng túng.

Dân “nghèo” kiến thức pháp luật còn gặp cái “eo”

Bà Thược, mẹ H., buồn rầu tâm sự: “Gia đình nghèo khó, tôi và bố H. không được học hành đến nơi đến chốn nên chữ nghĩa, kiến thức pháp luật đều mù tịt. Sinh H. năm 1995, nhưng mãi đến năm 2004 gia đình tôi mới làm giấy khai sinh cho cháu. Vợ chồng tôi suốt ngày đầu tắt mặt tối. Chồng lo đi biển đánh cá, vợ lo chạy chợ kiếm gạo nuôi con nên ít có thời gian dạy bảo con cái. Hôm nghe tin H. cùng tham gia cướp tài sản người cùng xóm, vợ chồng tôi giận cháu lắm và rất đau buồn, hổ thẹn với hàng xóm khi biết con làm bậy.

Sau khi H. bị công an bắt giữ, cán bộ xã đến nhà yêu cầu tôi đưa bản sao giấy khai sinh của H. được cấp năm 2004 để hủy và sẽ cấp lại cho H. bản sao giấy khai sinh mới. Là người không hiểu biết pháp luật nên vợ chồng tôi cứ vậy chấp hành. Không ngờ khi có người giải thích thì vợ chồng tôi mới hiểu chính vì vậy H. mới bị án tù…”.

Sau khi nhận bản án 24 tháng tù treo, Lê Xuân H. (học hết lớp 7, đã bỏ học) trở về đi biển đánh cá, phụ giúp bố mẹ. H. tâm sự: “Em rất hối hận về hành vi bồng bột, nông nổi của mình khi cùng các bạn tham gia cướp tài sản của người khác. Em biết mình phạm pháp thì phải bị xử lý theo quy định của pháp luật”. Sau khi bản án sơ thẩm đã tuyên, gia đình em H. không biết thủ tục kháng cáo nên đến nay đã hết thời hiệu.

Luật sư Trịnh Ngọc Ninh (Đoàn luật sư TP Thanh Hóa) cho biết: “Nếu đúng Lê Xuân H. sinh năm 1995, trong sổ đăng ký hộ tịch gốc đang lưu ở Phòng tư pháp huyện Hoằng Hóa và trong danh sách học sinh được lưu tại Phòng GD-ĐT huyện Hoằng Hóa đều ghi năm sinh của H. là năm 1995 thì đây là các tài liệu chứng minh đủ căn cứ pháp lý tại tòa, theo nguyên tắc có lợi cho bị cáo. Vì vậy việc TAND huyện Hoằng Hóa tuyên H. có tội là không đúng, bởi H. chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự. Gia đình H. cần làm đơn khiếu nại gửi đến chánh án TAND tỉnh hoặc viện trưởng Viện KSND tỉnh Thanh Hóa kháng nghị theo trình tự tái thẩm để hủy bỏ bản án đối với Lê Xuân H.. Công ty Luật của tôi sẵn sàng tư vấn, trợ giúp pháp lý miễn phí cho gia đình H. nếu gia đình thuộc diện hộ nghèo, gia đình chính sách…”.

Đã chuyển hồ sơ lên TAND tỉnh Trao đổi với PV Tuổi Trẻ sáng 17-8, ông Trịnh Hồng Thao – thẩm phán TAND huyện Hoằng Hóa, chủ tọa phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Lê Xuân H. và đồng phạm về tội cướp tài sản – cho biết: – Khi tiếp nhận bản cáo trạng từ Viện KSND huyện Hoằng Hóa chuyển sang để xét xử vụ cướp tài sản, TAND huyện đã nhận thấy nghi ngờ về năm sinh của bị cáo Lê Xuân H. nên phiên tòa sơ thẩm lẽ ra xử vào ngày 19-5-2009 phải hoãn lại để làm rõ. Sau đó, TAND huyện trả hồ sơ vụ án này về Viện KSND cùng cấp để điều tra, xác minh lại năm sinh của H.. Tại phiên tòa, luật sư bào chữa cho bị cáo H. có đưa ra chứng cứ do Phòng tư pháp huyện Hoằng Hóa cung cấp để chứng minh bị cáo H. sinh ngày 8-6-1995. Nhưng chúng tôi căn cứ vào hồ sơ, bản cáo trạng của Viện KSND huyện Hoằng Hóa chuyển sang để xét xử nên TAND huyện Hoằng Hóa đã tuyên án vào ngày 19-6-2009 đối với bị cáo H. và các đồng phạm. Hiện TAND huyện Hoằng Hóa đã chuyển hồ sơ vụ án liên quan đến bị cáo H. lên phòng kiểm tra giám đốc thẩm của TAND tỉnh Thanh Hóa để tòa án cấp tỉnh nghiên cứu, giải quyết theo đúng trình tự quy định của pháp luật…”.

HÀ ĐỒNG

Source: Báo Tuổi Trẻ